17 februari

Vandaag twee berichten die zijdelings gaan over de fouten op het Joodse Monument in Utrecht (achter de schermen wordt hier nog steeds naar gekeken). De eerste gaat over het aanstaande Holocaust Namenmonument dat in 2018 in Amsterdam zal verrijzen.

Vanuit zijn Utrechtse ervaring heeft Terlingen zich al eens over dit monument geuit in een opiniestuk in de Volkskrant: http://www.volkskrant.nl/opinie/check-namen-van-oorlogsslachtoffers-voordat-ze-worden-vereeuwigd~a4395837/ 


Jehova's
Onlangs zocht geschiedenis-onderzoeker Richard van de Velde uit Beusichem in het bestand van het Namenmonument de naam van een in Auschwitz omgekomen streekgenoot op om deze te adopteren (dat kan namelijk). Tot zijn ontsteltenis stond de naam van de vrouw er niet op. De reden werd hem duidelijk toen hij er bij de organisatie ernaar vroeg: ze was een Jehova’s Getuige en daarvoor was het monument niet bedoeld, zei men. "Op onze website www.holocaustnamenmonument.nl staat onze doelstelling beschreven en daar vallen alleen de joodse slachtoffers onder en de Roma en Sinti."

Dat lijkt strijdig met zinnen die ook op de site staan: In Amsterdam zal een monument verrijzen met alle namen van de Nederlandse Holocaust-slachtoffers die geen graf hebben. Even verderop staat bij het kopje ‘massavernietiging’: Tussen 1933 en 1945 zijn naar schatting 6 miljoen Joden, honderdduizenden Sinti en Roma, homoseksuelen, gehandicapten, Jehova's Getuigen en andere vervolgden omgebracht door de nazi’s.

Van de Velde hoopt dit dit alsnog wordt rechtgezet: "Bovenaan hun website staat: In Nederland is geen monument met de namen van alle Nederlandse slachtoffers van de Holocaust. Dat klopt helemaal, want die komt er tot mijn teleurstelling nu nog steeds niet!"

Artikeltje in NRC Next (22-2-2017)


Stapf
Een pijnlijk voorbeeld van een namenfout kwam deze week aan het licht.
Zie dit bericht uit het NRC (16-2-2016):

Op de herdenkingswand van de Hollandsche Schouwburg in Amsterdam, van in de Tweede Wereldoorlog gedeporteerde en vermoorde Joden, staat per abuis ook de naam van een Duitse nazi. Het gaat om Franz Stapf, een in de jaren dertig naar Nederland gemigreerde Duitser die een fotopersbureau had – en tijdens de bezetting een nazi-uniform aantrok.

In 1941 was Stapf naar het Oostfront vertrokken, in 1943 keerde hij tijdelijk gewond terug, om daarna weer naar het oostfront te gaan. Stapf was onder andere handelsagent voor de foto's van Heinrich Hoffmann, de huisfotograaf van Adolf Hitler. Hij maakte ook foto's voor een antisemistische brochure, die deur aan deur werd verspreid.

Dit blijkt uit onderzoek van René Kok en Erik Somers van het NIOD, het instituut voor oorlogs- en holocauststudies. Deze donderdag verschijnt hun boek 'Stad in oorlog- Amsterdam 1940-1945'. Bij research naar foto’s voor dat boek stuitten ze op Stapf.

Het is de eerste keer dat er een verkeerde naam is ontdekt op de herdenkingsmuur in de Hollandsche Schouwburg. Wel was tweemaal eerder sprake van foutieve spelling en werd de oorspronkelijke achternaam hersteld van een Joodse vrouw die door haar niet-Joodse schoonfamilie was verraden.

Volgens conservator Annemiek Grinswold van het Joods Cultureel Kwartier zijn de namen op de herdenkingswand in de jaren zestig op grond van gemeentelijke administratie samengesteld. Bij de naam Stapf stond 'naar Duitsland vertrokken'. Dat stond ook bij Joden die waren gedeporteerd. ' 'Pijnlijk', vindt Gringold. De naam Stapf is inmiddels afgeplakt en zal worden verwijderd.